Richard Lacayo’nun ‘Last Light’ı yaşlılık çağındaki altı sanatçıya bakıyor

“Yükselen genç sanat yıldızı” ifadesini Google’a ekleyin ve bir yığın sonuçla karşılaşacaksınız. Yükselen genç sanat yıldızları müzelerde sergileniyor, yükselen genç sanat yıldızları Art Basel’de alışveriş yapıyor, yükselen genç sanat yıldızları moda dergilerinde titizlikle gündelik fotoğraflar için oturuyor. Gençliğe değer veren bir toplumda yaşıyoruz ve sanat dünyası da farklı değil. Bir sanatçının en yenilikçi yıllarının hayatının ilk yarısında olduğu şeklindeki geleneksel görüş.

Richard Lacayo aynı fikirde olmayabilir. Eski Time dergisi sanat eleştirmeninin geçen sonbaharda yayınlanan son kitabı “Last Light: How Six Great Artists Made Old Age a Time of Triumph”, kendilerini zorlamaya devam eden sanatçıların eserlerini ve sanat yapmanın sınırlarını takip ediyor. – sonuna kadar. Ve bazı durumlarda, bu geç yaştaki çalışmanın önemi, bir veya daha fazla nesil geçene kadar anlaşılamazdı.

Kitapta yer alan sanatçılardan biri olan ve 86 yaşına kadar yaşayan (1926’da öldü) ve hayatının sonuna kadar çalışmaya devam eden Claude Monet’yi ele alalım.

Fransız Empresyonist’in geç tuvalleri sıkıntılı bir zamanda geldi. Kataraktla savaşıyordu ve karısı Alice’i kaybetmenin acısıyla kıvranıyordu. İzlenimciliğin modası geçmişti ve aralarında Georges Braque ve Pablo Picasso’nun da bulunduğu daha genç bir küstah kuşak, Kübizm ve diğer yeni kavramlarla gürültü yapıyordu. Monet, avangardda esnemelere ilham vererek kurumu temsil etmeye gelmişti.

Lacayo, o zamanlar öyle görünmemiş olabilir, ancak Monet’nin hâlâ “genç bir adamın cüretkarlığına” sahip olduğunu yazıyor. Ve, “son on yıllarında, Monet’nin ışık, renk ve doğayı temsil etmenin en güçlü yollarına yönelik ömür boyu süren ‘araştırmalarının’ meyvesi olan yaşlı bir adamın sanatında elde ettiği ustalığa bağlıydı.”

Geç tuvallerinin çoğu – aralarında yaklaşık bir yüzyıldır Paris’teki Musée de L’Orangerie’de kendi galerilerini işgal eden sekiz büyük ölçekli nilüfer resminden oluşan bir süit – manzaranın nasıl sunulduğuna dair gelenekleri bozdu. Bazıları perspektifi ve gözden kaybolma noktalarını ortadan kaldırır, bunun yerine sanatçının bakışlarını yalnızca Giverny’deki göletinin yüzeyine çevirdiğini gösterir – bu, bağlam içinde herhangi bir toprak olmadan suyu gösteren bir manzaradır. Sonuç olarak, bu tuvallerden bazıları kafa karıştırıcı ve çılgınca soyut gelebilir.

Lacayo, “Monet tamamen yeni bir tür resimsel alana giriyordu – icat ediyordu -” diye yazıyor. “Gölet aynı anda bize gökyüzünü ve üzerindeki ağaçları gösteren bir ayna, nilüferlerin üzerinde bindiği bir zar ve aşağıdaki derinliklere açılan bir pencere, uzun yosun lifleri ve sallanan çimenlerle belli belirsiz canlı. Her fırça darbesi, birbirine kenetlenen bu boyutlardan bir veya daha fazlasını ima etmek zorundaydı.”

Birinci Dünya Savaşı’nın ardından sanatçı tarafından Fransa ulusuna miras bırakılan Orangerie’deki resimler, ölçek olarak destansı – yalnızca en belirsiz biçim kavramını yansıtan hafifçe titreşen renklere dönüşen geniş tuval şeritleriyle.

1920’lerde piyasaya sürüldüklerinde, bazı eleştirmenler Monet’nin renk ve ışıkla meşgul olmasını önemsemeyen incelemeler karışıktı. Ancak, Lacayo’nun da belirttiği gibi, nilüfer resimleri, New York’un Soyut Dışavurumcularının, tuvallerin tamamen mimik fırça darbeleriyle kaplandığı “her yerde” resim kavramının ilgisini çeken sanatçıların gelişiyle yeniden ilgi gördü.

Monet’nin çalışmasında, Jackson Pollock’un damlamalarının ve Helen Frankenthaler’ın dökmelerinin emsali vardı – bu, New York Modern Sanat Müzesi 1960’ta Monet’nin eserlerinin büyük bir sergisini düzenlediğinde ortaya çıktı. daha az radikal Andy Warhol’un bir keresinde konuyla ilgili olarak belirttiği gibi: “Sanki biri ‘Neden Monet’ye bakıyorsun, o tatlı yaşlı adam’ demiş gibiydi. Sen doğmadan önce tüm bu çılgınca şeyleri yapıyordu.’”

“Last Light” aynı zamanda Titian, Francisco Goya, Henri Matisse, Edward Hopper ve Louise Nevelson’a da bölümler ayırıyor. Liste ne yazık ki tamamen Batı kanonudur. (Lacayo, sınırlayıcı olan mevcut biyografilerden yararlandı.) Ancak, yaratıcı enerjilere odaklanarak birçok biyografik yazıya özgü anlatıyı tersine çevirdiği için, iyi tanıdığınızı düşünebileceğiniz sanatçılara yeni bir bakış açısı sağlıyor. gençliği, tavırcılık ve ölüme doğru kaçınılmaz yürüyüş izledi.

Lacayo bunun yerine gençliği daha sonra gelecek olan şey için bir bağlam olarak kullanıyor – ve bazı durumlarda bu geç coşku ilham verici. “Kalite bozulsa bile çalışmayı bırakmalı mıyım?” diye soruyor Matisse, herhangi birinin stüdyosuna olan bağlılığına meydan okuyabileceğinden bıkmıştı. “Her yaşın ayrı bir güzelliği vardır.”

Kitap, her sanatçıya yaklaşık 50 sayfa ayırıyor ve bu bölümlerin her biri ilgi çekici bir mini biyografi gibi okunuyor (onları takdir etmek için ressamlar hakkında hiçbir şey bilmenize gerek yok). Ek olarak, önden arkaya okunabilir veya rastgele daldırılabilirler; bazı güzel son kağıtlarla birlikte cömert bir yardım, Lacayo’nun noktalarını açıklamaya yardımcı olur.

Nihayetinde bunu okumaya değer kılan şey yazıdır: Lacayo, bilgili ama cana yakın bir ton için sanat konuşmasından kaçınır. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında İspanyol bir sanatçı olan ve ilk yıllarına hafif bir konu damgasını vuran Goya, yaşlandıkça savaşın barbarlıkları üzerine düşünerek daha karanlık ve daha mistik hale geldi – tasfiyelerinden sağ çıktığı Yarımada Savaşı’ndan ilham aldı. . Lacayo, ressam için “Goya’nın geç dönem çalışmaları, 20. yüzyılın kucağına düşene kadar patlamayan yangın çıkarıcı bir cihazdı,” diye yazıyor, “onu anlayacak kadar korkunç bir dönem.”

Birçok yönden, yaşamda ve stüdyoda uzun ömür, bu sanatçıların gelecek nesillerini zenginleştirdi. Goya’nın en ustaca eserlerinden bazıları ve en çok hatırladığı – grotesk Kara Tablolar, korku dolu gravür serisi “Savaşın Felaketleri” – yaşamının son yirmi yılında yaratıldı.

“Altmışlı yaşlarının başında ölseydi,” diye yazıyor Lacayo, “gençliğinde büyüleyici tür sahneleri yapan bir sanatçı, olgunluğunda mükemmel bir portreci ve matbaacı ve yetenekli bir hicivci olarak hatırlanacaktı, ama en iyilerden biri olarak değil.” tüm zamanların en etkili sanatçıları.”

Sanat endüstrisi gençleri fetişleştirir, ancak “Son Işık” yaşlıları silmenin akıllıca olmadığını ortaya koyar. Çünkü hayat uzun olabilir, ahiret daha da uzun olabilir.

Goya’nın hayatının son birkaç yılında yaptığı çizimler arasında, iki baston yardımıyla yürüyen zayıf, yaşlı bir adam resmi vardır. “Aun aprendo” (Hala Öğreniyorum) başlığıyla yazılmıştır.