İnceleme: Tarihçi Drew Gilpin Faust’un anı kitabı ‘Gerekli Bela’

Drew Gilpin Faust, bir yazar ve akademisyen olarak çıktığı yolculukta zirveye ulaştı. Ödüllü bir tarihçi olan Faust, 2007 yılında Harvard Üniversitesi’nde rektör olarak görev yapan ilk kadın olduğunda kendisi de tarih yazdı. Başarı ve ayrıcalık salonlarına bundan daha iyi bir erişim yoktur.

Faust’un akademik alanı, köleliğin ve ırksal adaletsizliğin Amerikan yaşamı üzerindeki parçalayıcı etkisidir; 1996 tarihli “Mothers of Invention: Women of the Slaveholding South in the American Civil War” adlı kitabı iki büyük tarih ödülü kazandı ve İç Savaş’ın Amerika’nın ölümle ilişkisini nasıl şekillendirdiğini anlatan 2008 tarihli “This Republic of Suffering” her ikisinde de finalist oldu. Pulitzer ve Ulusal Kitap Ödülü. Şimdi, ilk deneyimlerinin tarihçi olma arayışını nasıl ateşlediğini hatırlatan bir anı yazdı.

“Necessary Trouble” bizi Faust’un doğumundan Bryn Mawr’dan mezun olmasına, 1950’lerde yetiştirilme tarzından 1960’ların çalkantılı sivil haklar kampanyalarına katılımına kadar götürüyor. Ayrımcı bir toplumda ayrıcalıklı olarak dünyaya gelen Güneyli bir kızın, özellikle yapısal ırkçılığın nasıl ortadan kaldırılacağı konusundaki mücadele yoğunlaşırken, ırksal hafıza kaybına eğilimli bir ulusun tarihiyle nasıl yüzleşmeye başladığının hikayesi.

Kısmen anı, kısmen siyasi ve kültürel tarih olan Faust’unki, onu şekillendiren güçlerin keskin bir şekilde gözlemlenen bir hatırasıdır, ancak bu inanılmaz derecede başarılı kişinin daha derin bir psikolojik portresini arayan herkes için sinir bozucu olabilir.

Faust, Virginia’daki 1950’leri “yabancı bir ülke gibi görünen bir dönem” olarak adlandırıyor, o kadar ayrılmış bir toplum ki, Faust’un tanıdığı tek Siyah insanlar çiftlik işçileri veya hizmetçilerdi. Bu işçiler onun evini temizlediler, yemeklerini pişirdiler ve asla adlarından başka bir şeyle hitap edilmedi. Yolun aşağısındaki Siyah topluluk sakinlerinin çoğu akan su olmadan yaşıyordu. “Birlikte büyüdüğüm beyaz insanlar, Siyahların atanan, ayrı ve ikincil konumlarını hem kabul ettiklerine hem de hak ettiklerine kendilerini ikna etmişlerdi” diye yazıyor.

Faust’un annesi, muhtemelen anoreksik, annelik dışındaki tüm kimliklerinden vazgeçmiş ve “dünyayı kadınlar, bedenleri ve itibarları için tehlikeli bir yer olarak gören” bir kadının hayaletiydi. Deve ve viskiyle yetinerek, son derece zeki genç kızına “hanım” olmak için Virginia zorunluluğuna boyun eğmesini tavsiye etti.

Faust, “Çocuklarını sevdiğinden eminim” diye yazıyor. “Ama bizi sevdiğinden ya da hoşlandığından pek emin değilim. Özellikle ben.” Faust hala üniversitedeyken annesi Noel arifesinde ameliyattan sonra öldü. Cenaze resepsiyonunda, “bir komşu yanıma geldi ve anne-kız kavgalarımızın çoğuna zemin oluşturan uzun düz saçlarımdan bir avuç aldı. “Onu sen öldürdün, biliyorsun,” diye tükürdü. Bir yarışçı, yetiştirici ve at komisyoncusu olan babası, aile savaşlarının dışında kaldı.

Pek çok genç kadın bu sevgi kıtlığından solup giderdi, ama Faust yalnızca onun inançlarını güçlendirdi. Ata binmekten, kendi adına düşünmekten ve güçlü kadınların (Nancy Drew, Anne Frank, Scout Finch) hikayelerini okumaktan kazanılan özgüvenle desteklenen Faust, komşularının Siyahlara muamelesinin, yetiştirdiği Hıristiyan ideallerine bir hakaret olduğu sonucuna vardı. Açık. 13. doğum gününden üç gün önce yatılı okula gitti. Kadınların değer gördüğü ve potansiyellerini gerçekleştirmeleri için teşvik edildiği bir ortamda, nasıl çalışılacağını, nasıl liderlik edileceğini ve kendi yeteneklerinin nasıl değerlendirileceğini öğrenmek için ömür boyu sürecek bir kursa başladı.

Concord Akademisi’nde ve ardından Bryn Mawr’da Faust, paranın genç bir kadının satın alabileceği en iyi eğitimi aldı ve çok genç yaşta yazmak, seyahat etmek ve sonunda protesto etmek için harekete geçti. 15 yaşında, Soğuk Savaş’ın derinliklerinde Doğu Avrupa’yı gezen çok ırklı bir öğrenci grubuna katıldı ve baskının sonuçlarına ilk elden tanık oldu.

Ertesi yıl, 1964, aynı hafta Mississippi’de üç sivil haklar çalışanı öldürüldü. Quaker sponsorluğunda Virginia’ya düzenlenen bir gezide çok ırklı bir öğrenci grubuna katıldı, Siyahi protestolara ve seçmen eğitimi çabalarına katıldı. “Kimse korkularını veya ikinci düşüncelerini açıkça dile getirmedi” diye yazıyor. “Bunun yerine, risk ve tehlike duygusu bizi daha da yakınlaştırdı.” Bu, 1965 Montgomery Yürüyüşü’ne katılmasıyla doruğa ulaşacak ve onu Vietnam Savaşı’nın en karanlık günlerine taşıyacak olan aktivizme olan bağlılığının başlangıcıydı.

Faust’un bu anlatıya armağanı, Amerikan tarihi hakkındaki bilgisidir. 1960’ları sarsan sarsıntıların nasıl ve nedenlerine kendi hayatının işaretlerini zahmetsizce yerleştiriyor. Kupkuru bir mizah anlayışı var ve kendi ırkçı mirasıyla mücadele eden kurumlarda aktivizmi öğrenmenin ironisinin gayet iyi farkında. Bryn Mawr’da Siyah tarihi veya kadın tarihi üzerine kurslar yoktu ve tefekkür hayatı bir Siyah hizmetkarlar grubu tarafından sağlandı.

Aynı zamanda Faust, okuyucunun daha fazlasını istemesine neden olan bir mesafeyi koruyor. Evden ayrıldıktan sonra, ıstırap içindeki ama büyüleyici ailesi arka plana çekilir ve anne babasının canlı portresi, hiçbir zaman gerçekleşmeyecek bir çözüm özlemi uyandırır. Onun gelişen aktivizmini nasıl gördüler? Birkaç mil ötede sivil haklar için ajitasyon yaparak hayatını riske attığını biliyorlar mıydı? Hiç hesaplaşma oldu mu?

“Gerekli Bela” Amerika için zor bir yıl olan ve Faust’un üniversiteden mezun olduğu 1968’de sona erer. Ben şahsen bir sonraki bölümü hakkında okumayı çok isterim – nasıl tarihçi oldu, akademide nasıl başarılı oldu ve kendini adamış bir aktivist olarak, birçok kişinin ayrıcalığın mecazi olarak gördüğü bir kurumun başına nasıl geçti. Kendisiyle ilgili muhasebesi iyi anlatılmış ama eksik. Sadece bir noktada hikayenin geri kalanını anlatacağını umabiliriz.

Seattle’da yaşayan Pulitzer ödüllü bir gazeteci olan Gwinn, kitaplar ve yazarlar hakkında yazıyor.